تداخل رنگ در فرش

تداخل و قاطی شدن رنگ فرش چه زمانی اتفاق میافتد ؟

فرش بافی فرش های دستباف ایران یکی از زیباترین مزین کننده ها و کفپوش های دنیا به شمار می آید. هنگامی که شما یک فرش فوق العاده با قیمتی بالا تهیه میکنید میبایست آن را تمیز و به خوبی نگهداری کنید

از هنرهای ویژه ی ایرانیان است که از دیر باز تا به اکنون این هنر طرفداران زیادی داشته است. فرش دستباف هنر ظریف دستان هنرمند بافندگان در جای جای میهن عزیزمان است. این هنرمندان زحمت کش حتی نخ های فرش را هم خودشان تولید می کنند. رنگ آمیزی نخ ها هم به صورت طبیعی و با استفاده از مواد طبیعی و با زحمت فراوان انجام می شود. از آنجا که همه این پروسه کاملا طبیعی و بدون استفاده از هر گونه مواد شیمیایی است ممکن است که رنگ ها بر اثر شستشوی نامناسب فرش در قالیشویی و یا استفاده از آب گرم در شستشوی فرش و یا مواد شیمیایی نامناسب پخش شوند. این را اصطلاحا تداخل و قاطی شدن رنگ فرش می گویند.

قاطی شدن رنگ فرش دستباف

همان طور که گفتیم استفاده از مواد کاملا طبیعی و پروسه کاملا طبیعی و بدون هیچ گونه مواد شیمیایی در روند تولید و رنگ آمیزی نخ های فرش دستباف ممکن است باعث شود که بر اثر شستشوی فرش نامناسب شاهد قاطی شدن رنگ فرش دستباف باشیم. که این امر اگر چه اصلا خوشایند به نظر نمی رسد اما حداقل این نوید را می دهد که فرش دستباف شما کاملا از مواد طبیعی ساخته شده است و فرش دستباف کاملا اصل و اصیل ایرانی است.

قاطی شدن رنگ فرش ماشینی

هر چند که بیشتر انتظار می رود که فقط فرش دستباف دچار قاطی شدن رنگ شود اما رنگ فرش ماشینی هم ممکن است قاطی شود.

این قاطی شدن رنگ ممکن است بر اثر استفاده از مواد رنگی با ثبات پایین و عدم استفاده از پایدار کننده های رنگ باشد و یا ممکن است

به خاطر استفاده از جنس نا مناسب نخ باشد که رنگ را به خوبی به خودش نگرفته است.

استفاده از آب گرم حین شستشوی فرش نیز یکی از عوامل مهمی است که می تواند سبب تداخل و قاطی شدن رنگ فرش شود.

همچنین استفاده از مواد شیمیایی قوی و شوینده های شیمیایی روی فرش نیز می تواند باعث پخش شدن رنگ فرش شود و چهره ی نامناسبی را برای فرش شما به وجود آورد. این اتفاق در فرش های دستبافی که از متریال و مواد اولیه درجه یک تهیه شده باشند بسیار نادر است و کمتر اتفاق می افتد که رنگ فرش ماشینی دچار پخش شدگی و تداخل شود.

پس یکی از راه های مقابله با چنین اتفاقاتی انتخاب و خرید فرش ماشینی با متریال و مواد اولیه با کیفیت و مناسب است، مسلما فرش های ماشینی ارزان قیمت هیچ تضمینی برای پخش شدن رنگ فرش را به عهده نخواهند گرفت چرا که از مواد اولیه محصول خود مطلع هستند.

بر طرف کردن مشکل قاطی شدن رنگ فرش

زمانی که فرش شما به دلیل استفاده نامناسب و بد رفتاری شما با فرش دچار قاطی شدن رنگ و پخش شدن رنگ ها با هم می شود.

احتمالا خیلی نگران و پریشان می شوید و می خواهید سریعا رنگ ها را با مواد شوینده و آب تمیز کنید.

اما پیشنهاد قالیشویی جنوب تهران به شما این است که این کار را نکنید.

اگر در حال شستشوی فرش خود با آب گرم بودید و این اتفاق افتاد دست نگه دارید و آب سرد روی فرش بریزید تا بیش از این رنگ ها پخش نشود و خیلی سریع با یک قالیشویی خوب نظیر قالیشویی شمال تهران تماس بگیرید و مشکل خود را بگویید تا در اسرع وقت کارشناسان فرش خود را اعزام کنند.

کارشناسان با بررسی فرش شما جنس و رنگ فرش شما نوع آسیب دیدگی را تشخیص داده و پخش شدگی را بر طرف کنند و در صورت لزوم پخش شدگی رنگ فرش شما در کارگاه های قلم زنی فرش خیلی ظریف و به طور کامل بر طرف شود.

در صورت مواجه تداخل رنگ در فرش دستبافت و مشاهده لکه آشکار روی آن قبل از شستشو آن را به قالیشویی مجهز و حرفه ای و معتبری از جمله قالیشویی شرق تهران بسپارید تا فرشتان حفظ و تمیز شود.
اگر قصد دارید فرش را در منزل شستشو دهید پیشنهاد قالیشویی غرب تهران این است که ابتدا در قسمتی کوچکی از آن امتحان کنید که رنگ میدهد یا خیر.

یک تکه پنبه یا گوش پاک کن برداشته و آن را در آب ولرم فرو کرده و روی فرش بکشید پس از مدت ۱۰ ثانیه که پنبه مرطوب را مالش دادید ببینید آیا فرش رنگ پس میدهد؟(این امتحان را روی چند قسمت رنگی فرش انجام دهید)

روشهای رنگبری

روشهای رنگبری در قالیشویی شرق تهران :
در رنگرزی الیاف پشم احتمال نا یکنواختی در رنگرزی وجود دارد و گاهی اوقات نیز شید حاصله پررنگ تر بوده و یا اینکه شید حاصله مطابق سلیقه مشتری نیست . برای از بین بردن نا یکنواختی و روشن تر کردن شید رنگ می توان از مواد یکنواخت کننده استفاده کرد و برای از بین بردن نا یکنواختی و روشن تر کردن شید رنگ می توان از مواد یکنواخت کننده استفاده کرد . برای بی رنگ کردن نیز در قالیشویی غرب تهران باید از مواد رنگبر استفاده نمود .

– مواد خارج کننده رنگ :

۱- نمک سولفات سدیم :
اغلب رنگها با ثبات شستشویی پایین مانند رنگهای اسیدی یکنواخت شونده در دمای جوش با (۲۰-۵) درصد نمک سولفات سدیم از الیاف خارج می شوند و مدت زمان عملیات نیز بسته به نیاز یا میزان سیری رنگ نمونه بین (۶۰-۳۰) دقیقه است .

۲- آمونیاک :
برای بعضی از رنگهای اسیدی که قدرت مهاجرت کمتری دارند (رنگهای اسیدی میلینگ) و رنگهای اسیدی یکنواخت شونده که توسط نمک سولفات سدیم از الیاف خارج نمی شوند ، می توان از قلیاهای ضعیف مانند آمونیاک استفاده نمود .
عملیات زیر دمای جوش و حداکثر بر مدت نیم ساعت انجام می شود . غلظت محلول نیم لیتر آمونیاک در ۱۰۰ لیتر آب است .
۳-پریدین :
در صورت استفاده از آمونیاک به عنوان رنگبر، نکات زیادی از قبیل مدت زمان عملیات و دمای واکنش مطرح است که در صورت افزایش هر کدام از فاکتورهای فوق ، آمونیاک باعث تخریب پشم و ایجاد زیر دست نامطلوب برای پشم می شود ، بنابراین استفاده از یک روش ملایم تر و موثرتر ضروری است . برای رسیدن به این منظور از پریدین که یک باز ضعیف و حلال خوب برای رنگرزی است استفاده می شود  

به دلیل سمیت بخار آن ، واکنش باید در فضای باز یا زیر دستگاه هود انجام شود . ضمناً حین استفاده از این ماده از پیپت های سرنگی یا استوانه مدرج استفاده می شود .

۴- کربنات سدیم:
این ماده یک قلیای ضعیف است که برای خارج کردن رنگهای اسیدی از روی الیاف پشم یا ابریشم مناسب است .در دمای‌‌‍‍‍(۴۰ درجه سانتیگراد) با (۸-۴) درصد کربنات سدیم به مدت ۳۰ دقیقه می توان بخش اعظم رنگهای اسیدی را خارج نمود . لازم به ذکر است که بعد از پایان تمام عملیات شیمیایی پشم و با مواد دارای خاصیت قلیایی ، شستشو با اسید استیک رقیق ضروری است .

۵- مواد کمکی غیر یونی:
رنگهای با ثبات شستشویی بالا مانند رنگهای کرومی و متال کمپلکس و یا سوپر میلینگ با مواد ذکر شده در بالا از الیاف خارج نمی شوند . بنابراین برای خارج ساختن این رنگها از مواد کمکی غیر یونی استفاده می شود .
از جمله این مواد می توان از : univaline w وavolun Iw نام برد. از مقدار (۸-۴) درصد univaline w همراه با ۲۰ درصد نمک سولفات سدیم و (۳-۱) درصد اسید استیک می توان رنگهای متال کمپلکس ۱:۱ورنگهای کرومی را از الیاف خارج کرد .
از مقدار (۳-۲) درصد avolun Iw همراه با ۲۰ درصد نمک سولفات سدیم در(۵ = ph ) و در دمای جوش می توان رنگهای متال کمپلکس ۱:۲ را از الیاف خارج کرد .

– مواد رنگ برکه در قالیشویی جنوب تهران استفاده می شودعبارتند از :
۱- دی کرومات و اسید سولفوریک :
دی کرومات یک ماده اکسید کننده قوی است که همراه با اسید سولفوریک استفاده می شود . اسید سولفوریک یک نقش کاتالیزور دارد .
در دمای جوش به مدت (۴۵-۳) دقیقه ،(۶-۳) درصد دی کرومات با(۶-۲)درصد اسید سولفوریک نسبت به وزن الیاف برای از بین بردن لکه های رنگی کافی است .
توجه داشته باشید که استفاده از اسید سولفوریک همراه با دی کرومات باعث زرد شدن الیاف میشود ، به همین جهت میتوان از اسید های ضعیف تر مانند اسید اگزا لیاک استفاده نمود .

۲- سدیم دی تیونیت یا هیدرو سولفیت سدیم  :
این ماده قدرت احیاکنندگی بالا دارد ، حتی قدرت آن از ترکیبات فرمالو‍‍‍‍‌ئید بیشتر است اما از معایب آن تجزیه شدن سریع آن در آب است که این امر کنترل فرآیند رنگبری و فرمولاسیون ثابت را مشکل می کند . اما مزیت آن در این است که می توان در دمای پایین از این ماده استفاده کرد .

۳-ترکیبات فرمالدئید- سولفوکسیلات :
این ترکیبات نیز مواد احیا کننده هستند و نسبت به هیدروسولفیت سدیم ضعیف تر بوده و کنترل عملیات با آن نیز راحتتر است . در زیر نام تجاری دو نمونه از این مواد آورده شده است :
Formosul
Erasoic
استفاده از اسید به عنوان کاتالیزور ، قدرت احیاکنندگی این مواد را افزایش می دهد ، البته بیشتر از اسید فرمیک استفاده می شود ، زیرا اسید سولفوریک باعث نایکنواختی رنگبری می شود .
میزان مصرف Formosul (4-2) درصد همراه با (۵/۲-۵/۱) درصد اسید فرمیک (۸۵%) است که مدت زمان واکنش ۳۰ دقیقه در دمای جوش است .
بعضی از رنگها در اثر شستشو با آب ، با اکسیژن همراه آب و هوا اکسید شده و رنگ دوباره برمی گردد . پس یکی از معایب این مواد برگشت پذیری دوباره رنگ در اثر اکسیداسیون است .
حال در قالیشویی شمال تهران برای جلوگیری از بروز این مشکل در رنگبری برخی رنگها از واکنش اکسیداسیون استفاده می شود .بدین صورت که ابتدا با اسید سولفوریک و دی کرومات رنگ اکسید شده و در مرحله دوم با استفاده از Formosulمصرف می شود تا از برگشت دوباره رنگ جلوگیری کند .

۴- کلروازن :
کلروازن از قدرت اکسیداسیون بالایی برخوردارند که حتی در تصفیه پساب رنگهای نساجی از این دو ماده استفاده می شود .
قدرت اکسیدکنندگی ازن بالاتر از کلر نیز می باشد که در مدت خیلی کوتاه (درحدود ۲۰ دقیقه ) انواع رنگهای اسیدی از پایه های شیمیایی مختلف آزو ، آنتراکینون و رنگهای متال کمپلکس را به راحتی رنگبری می نماید .

گفته شد ، عملیات تکمیل شیمیایی جهت ایجاد تغییراتی ، در رنگبندی و یا بهبود لطافت فرش صورت می گیرد ، که البته منجر به بروز صدمه هایی در فرش نیز می گردد و به نام دواشویی یا رنگبری شهرت دارد.
برخی از خریداران فرش به ویژه در خارج از کشور علاقه خاصی به کاهش شدت رنگها و تا حدودی کهنه نما شدن رخ فرش دارند. بدین منظور قبل از ارسال فرش به خارج از کشور در کارگاههای قالیشویی با استفاده از مواد خاصی چون هیدروکلریک اقدام به شستشو و رنگبری فرش می نماید ، اما این مواد از لحاظ شیمیایی دارای خواص شویندگی همچون مواد اصلی شوینده فرش نمی باشد ، و قالیهایی که به آنها شسته می شوند ، معمولا قالیهای جوان و کاملا نو هستند که نیاز به شستشوی قوی برای زدودن سطوح چرک فرش ندارند . در واقع این مواد خاصیت سایندگی دارند و پشم را سست می کند و تا حدودی خواص فیزیکی پشم را از بین می برند و در نهایت از دوام فرش می کاهد .

گلیم چیست؟

گلیم چیست؟

گلیم دست بافته ای است از تار و پود که معمولاً از پشم حیوانات اهلی بر دار بافته شده و عموماً به عنوان فرش کاربرد داشته است.

 قالیشویی شمال تهران دراین مقاله نحوه نگهداری و شستشوی گلیم را به شما عزیزان ارائه خواهد کرد.

روشهای نگهداری از گلیم

گلیم از جمله زیر اندازهایی است که به دلیل بافت حساس و رنگ های طبیعی آن نیاز به مراقبت های ویژه است. نگهداری از گلیم و به طور کلی صنایع دستی داری مانند گلیم و جاجیم و زیلو و یا منسوجات سنتی مانند چادر شب بافی، ابریشم بافی و … دارای اهمیت است و باید به روش های اصولی صورت گیرد. در ادامه قالیشویی غرب تهران شما را  با برخی از اصول شستشو و نگهداری از گلیم آشنا مینماید.

شستشوی گلیم

زیر انداز های مانند فرش و گلیم به دلیل جذب آلودگی بیشتر از محیط نیاز به شستشوی سالیانه دارند. گلیم ها از آنجا که دستباف هستند و الیاف آن ها با استفاده از رنگ های طبیعی رنگ آمیزی شده اند دارای ظرافت هایی هستند که باید به هنگام شستشو مواظب آن ها باشیم .

قبل از شستشو گلیم را خاک روبی کنید

از آب گرم استفاده نکنید (برای جلوگیری از رنگ دهی الیاف)

از مواد شستشوی غیر قلیایی استفاده کنید

مانند پودر لباسشویی دستی یا شامپو فرش

از برس های زبر شستشوی فرش استفاده نکنید زیرا به بافت و گره ها آسیب می رساند (بهتر است برای شستشو از پارچه های زخیم استفاده نمایید)

آبگیری را کامل انجام دهید

گلیم را بعد از شستشو لوله نکنید برای ساعتی بعد از آبگیری آن را در همان حال بر سطح صاف بگذارید بعد از گذشت یک ساعت گلیم را پهن کنید تا خشک شود.

 نگهداری از گلیم

در اینجا قالیشویی شرق تهران نکاتی در باره نگهداری از گلیم را به شما عزیزان یاداوری مینماید.

از تابش مستقیم آفتاب به آن ها جلوگیری کنید و هر چند وقت یکبار جای قرارگیری آن را تغییر دهید

اگر تمایل دارید گلیم را جمع کرده و در جایی نگه دارید برای جلوگیری از بید زدگی و هجوم حشرات پارچه ای سفید و نخی روی آن پهن کنید سپس نفتالین پودر شده را روی آن بپاشید و بعد گلیم را به شکل لوله ای بپیچید.

اگر در مناطق مرطوب زندگی می کنید و گلیم شما دچار بید زدگی یا همان هجوم حشرات و تخم گذاری شان شده می توانید روش های زیر را انجام دهید:

گلیم را به پشت در معرض آفتاب قرار دهید (زیرا تخم حشرات در میان گره های فرش و گلیم خانه می کند)

گلیم را در سرمای ۲۰ تا ۳۰ درجه زیر صفر قرار دهید

استفاده از توتون و تنباکو (که از روش های قدیمی است، اما امکان دارد رنگ توتون و تنباکو به قسمت های روشن فرش یا گلیم برسد)

هر شش ماه یکبار فرش و گلیم در معرض هوا قرار گیرد (اگر به دلیل سنگین بودن امکان جابجایی نداشتید می توانید در منزل در و پنجره ها را به روی فرش و گلیم خود باز بگذارید)

بهتر است شستشوی گلیم و فرش دستباف را به دست متخصصین این کار در قالیشویی جنوب تهران  بسپارید؛ زیرا رنگ های طبیعی و رنگ کاری سنتی شان، احتمال رنگ دادن آن ها را بیشتر می کند.

کاربرد مواد شیمیایی در قالیشویی

مواد شوینده نقش زیادی در چربی زدایی و درخشندگی فرش در هنگام شستشو دارد که انتخاب نوع مواد شوینده تاثیر زیادی در شستشوی فرش دارد. قالیشویی ها مواد شستشویی از قبیل پودر رخت شویی ،سود،کلر،آب ژاول برای شستشوی فرش استفاده میکنند که هر کدام معایب و محاسنی دارند یکی از هزینه های شستشو مواد شوینده میباشد.

شامپو و پودر افرام که سفارش شرکت دلنا ساخته و تولید شده هم اکنون مورد استفاده بسیاری ازقالیشویی ها از جمله قالیشویی شرق تهران است، این پودر افرام هیچ نوع آسیبی به فرش نمیرساند خاصیت چربی زدایی و چرک بری قوی دارد و شامپو فرش را براق و نرم میکند استفاده از این پودر و شامپو علاوه بر این که فرش را با کیفیت بالا شستشو میدهد و هر لکه چربی را براحتی پاک میکند هزینه بسیار کمتری نسبت به مصرف پودر و سود برای شستن فرش دارد و نحوه استفاده هم بسیار راحت می باشید
طریقه مصرف و مخلوط کردن این پودر و شامپو بستگی به میل قالیشور و کیفیت فرش دارد که بهترین روش‌مخلوط کردن و استفاده نسبت دو به چهار در ۲۲۰ لیتر آب هست که اگر آب گرم باشد بازدهی بیشتری دارد.

 شیوهای رنگبری در قالیشویی غرب تهران :

– عملیات رنگبری فرشها در کارخانهای قالیشویی انجام می شود و عملیات آن به صورت تجربی و در دمای محیط انجام می گیرد. بدین صورت که پس از غبار گیری و شستشوی فرش ، در زمان آبکشی که می خواهند بوسیله بیلچه های مخصوص مواد شوینده اضافی و آب اضافی فرشها را بگیرند ، مواد شیمیایی روی فرش هم بوسیله حرکت رفت و برگشت بیلچه بر روی فرش باعث پخش شدن مواد شیمیایی به طور یکنواخت بر روی فرش می شود و طی دو مرحله آن را از فرش خارج می نماید.

-روش دیگر کهنه نما کردن بوسیله مواد مخصوص ، ریختن این مواد درون حوضچه های مخصوص و فرو بردن فرش در این حوضچه ها برای مدت زمان معین است به این ترتیب مقداری از جلا و شفافیت رنگ الیاف کاسته شده و شاید بتوان گفت لایه ای نازک از رنگ الیاف برداشته می شود . سپس فرش را توسط آب صاف شسته و مواد مذکور را از آن خارج می سازند . در برخی کارگاهها از جمله قالیشویی جنوب تهران حتی از ماشین های خاصی برای کهنه شدن بیشتر فرش استفاده می شود ، این ماشین ها مقداری از پرز فرش ها را سائیده و حالت فرش پا خورده را به وجود می آورند.

جهت تکمیل عملیات کهنه نما کردن فرش ریشه های سفید فرش های جوان را توس موادی همچون : پوست گردو و یا پوست انار تیره می نماید تا کهنه نمایی فرش بیشتر جلوه کند .
برخی هم برای کاهش شدت رنگها و جلای آنها ، فرش را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار داده و پشت و روی فرش را برای روز های متوالی به این شکل در آفتاب شدید قرار می دهند . نور شدید خورشید تا حدودی باعث پریدگی رنگهای قالی می گردد .با این روش حتی فرشهایی که به خوبی توسط رنگهای گیاهی رنگ رزی شده اند ، اگر برای روزهای متوالی در معرض نور خورشید قرار گیرند در نهایت تا حدودی دچار پریدگی رنگ خواهند شد .

الف- شستشو با هیدروسولفیت سدیم:

– هر گاه رنگهای طرح در زمینه سفید یا کرم فرش های پشمی و کرکی به هر دلیل سرایت کرد(مثلا حین شستشو) و به اصلاح دویده شده باشد به کمک ماده شیمیایی هیدروسولفیت دو سود با کمی حوصله و دقت می توان آن ها را از زمینه فرش پاک نمود .
اینگونه که مقدار کمی از این ماده را در یک فنجان ماست ترش و آب گرم حل نموده و سپس با یک قلم موی نقاشی نسبتا زبر تمام قسمت های رنگ دویده شده را به طور کامل آغشته به این محلول نموده باید بدانیم که میزان هیدروسولفیت به کار رفته در این محلول بسته به تازه بودن آن کاملا تقریبی بوده و با تجربه به دست می آید و آن قدر باید به محلول اضافه شود که بوی زننده ای احساس شود و برای جلوگیری از این بوی زننده می توان مقدار کمی جوش شیرین به محول اضافه نمود . در هر صورت هر گاه میزان هیدروسولفیت بیشتر از اندازه معین باشد الیاف فرش می شود.
در صورتی که زمینه کار بعد از خاتمه عملیات بیشتر از حد به رنگ سفید در آمد پارچه ای آغشته به چای دم کرده را بر روی این قسمت ها می کشیم و در نتیجه زمینه به رنگ بژ دلخواه در می آید . پس از چند ساعت باید با یک برس زبر گرد خشک شده دوغ را از روی فرش زدوده و سپس با یک پارچه مرطوب این قسمت ها را تمیز نموده و یا فرش را به شستشو فرستاد.
بر مبنای تجربه زمانی که رنگها از بخشی به بخش دیگر فرش انتقال (در اثر با سو) برای این رنگها بیشتر در سطح الیاف متمرکز شده اند از هیدروسولفیت سدیم استفاده می شود.
البته رنگهای با ثبات بالای شستشویی که در مرحله شستشو با سود از پرزهای فرش خارج نشده اند و توانایی واکنش با هیدروسولفیت سدیم را دارند ، بوسیله آن حذف و شید رنگها نیز روشن تر می شود.
غلظت مناسب برای محلول هیدروسولفیت سدیم بین ۸-۱ درصد است و زمان مورد نیاز آن ۶۰-۱۰ دقیقه می باشد.

ب – شستشو با سود سوزآور:

در کارگاه های قالیشویی از جمله قالیشویی جنوب تهران رایج ترین رنگبر هیدروسولفیت سدیم است ، اما در برخی کارگاههای قالیشویی با استفاده از مواد شیمیایی دیگری چون :سود سوز آور ، کربنات دو سود و یا سایر مواد قلیایی رنگبری انجام می شود که باید گفت این مواد روی الیاف پشم ، پنبه و ابریشم تاثیر نامطلوب گذاشته و از استحکام آنها می کاهد.
در قدیم از ماست ترش جهت رنگبرداری فرش استفاده می شد ، اما در صورت اینکار باید توسط افراد متخصص و در کارگاههای قالیشویی انجام گردد.

محلول سود با غلظت (۳-۱) درصد و شاید هم بیشتر ، در ظرفهای پلاستیکی بزرگ تهیه می شود . محلول سود توسط کارگر بطور یکنواخت با آب پاش بر روی فرشها پاشیده می شود . بعد از گذشت (۱۰-۵) دقیقه عملیات ضربه زنی با ماشین شلاقی بر روی فرشها انجام می شود . عملیات ضربه زن محدود (۱۰-۵) دقیقه طول می کشد.
بسته به نوع فرش و نظر استادکار حدود(۶۰-۲۰) دقیقه عمل شستشو با سود طول می کشد. هر چه ثبات رنگهای فرش کمتر باشد و راحت تر توسط سود از فرش خارج شود ، زمان شستشو با سود کاهش پیدا می کند.
در پایان عملیات شستشو با سود فرشها با آب فراوان شستشو می شوند تا سود اضافی از فرش خارج شود .

ج – کلیرینه کردن:

در قالیشویی شمال تهران بعد از پایان مراحل شستشو با سود و هیدروسولفیت سدیم مرحله فلس زدایی است که عملیات فلس زدایی برای افزایش جلای فرش است و با هیپوکلریت انجام می شود.
برای کلرینه کردن از کلسیم هیپوکلریت استفاده می شود، کلسیم هیپوکلریت در حوضچه های بتونی ریخته می شود و ۲۴ ساعت زمان داده می شود تا در آب حل شود . میزان کلر فعال حوضچه ها (۵۰-۴۰) گرم بر لیتر است. عملیات کلرینه کردن هم در PH  قلیایی قابل اجرا است.
اکثرا عملیات کلرینه کردن در PH قلیایی انجام می شود ، چون علاوه بر افزایش جلای فرش ، زیر دست تیز نرمتر می شود .

·          قلیایی  PH کلرینه کردن در

محلول(۳۰-۲۰) گرم بر لیتر کلر فعال تهیه شده ، با آب پاش روی فرش ها پاشیده می شود. عملیات بیل کشی بر روی فرشها موجب حرکت هیپوکلریک به بخشهای مختلف فرش و نفوذ بیشتر ان به درون پرزها می شود.
عملیات بیل کشی موجب افزایش راندمان فلس زدایی و افزایش بیشتر جلای فرش می شود که دلیل ان حرکت محلول هیپوکلریک روی فرش و تسریع واکنش هیپوکلریک با الیاف است ، از طرف دیگر خود لبه های تیز بیلچه موجب تراشیده شدن فلسهای در حال تخریب توسط هیپوکلریک است.
عملیات کلرینه کردن (۱۰-۵) دقیقه طول می کشد. برای بعضی از فرشها که با یک بار عمل کلرینه کردن براقیت مورد نظر حاصل نشود ، عملیات کلرینه کردن تکرار می شود .

کلرینه کردن درPH اسیدی :   

محلول رقیق اسید سولفوریک بر روی فرش پاشیده شده و سپس محلول (۱۰-۵) گرم بر لیتر هیپوکلریت نیز روی آن پاشیده می شود و عمل بیل کشی نیز برای تسریع فلس زدایی انجام می شود.بعد از پایان عملیات فلس زدایی باید هیپوکلریت فرشها با آب شستشو داده شده و توسط آب گیر آب اضافی فرش گرفته شود.بعد از آبگیری فرش ها در هوای آزاد و زیر نور آفتاب خشک می شوند.

درعملیات دواشوئی احتمال دارد که رنگهای بخشی از فرش بطور کامل حذف شود ، در پایان کار و خشک شدن فرش چاره ای نیست جز اینکه با قلم مو این بخش ها دوباره رنگ آمیزی شوند ، البته خام بودن این رنگها در درون لیف نفوذ نکرده و بر اثر تماس از بین خواهد رفت .
نکته ای که در اینجا به نظر می رسد ، آنست که بهتر می باشد به جای صرف هزینه های گزاف در قالیشویی ها جهت ملایم کردن رنگهای فلز گونه فرشها برای کهنه نما شدن آنها جهت صادرات، رنگ پشم را از ابتدا تغییر داده و در واحد های رنگرزی شیوه های اصلاحی را اعمال نماییم و برای فرشهای صادراتی با هزینه و مصرف مواد کمتر ، رنگهای ملایم و کهنه متناسب با صادرات تهیه نماییم . (این روش اصلاحی در برخی از تولیدات شرکت سهامی فرش ایران اعمال می گردد و فرشها پس از پایین آمدن از دستگاه دار با یک شور معمولی کاملا کهنه نما بوده و برای صادرات استفاده می شود .)

مرمت پارگی فرش

تاریخچه مرمت قالی:

پیشینه و مرمت قالی از بدو تولد آن وجود داشته است. اگر چه مرمت قالی به عنوان یک هنر ارج داده نمی‌شده است. مرمت کارقالی تنها با فرش و قالی کهنه سر و کار نداشته و ندارد. به عبارتی مرمت، کار پوشاننده عیب بوده. مرمت قالی یک مرحله قبل از فروش فرش است به همین دلیل نامی از مرمت کار نبوده چرا که اگر نامی از او می‌بود عیوب نیز مشخص می شده است.

داشتن دقت و تجربه در رفو گری و مرمت قالی برای متخصصان این رشته یک امر الزامی است. رفوگری و مرمت قالی مرحله‌ای کاملاً تخصصی و عملی است که یک رفوگر با تجربه چون یک هنرمند می‌تواند فرش ناقص و خراب شده‌ای را از نو بسازد.قالیشویی شرق  تهران متخصص در رفو فرش میباشد که کاملا به آن میتوانید اعتماد کنید.

لوازم مورد نیاز و مورد استفاده جهت مرمت قالی دستباف:

– قیچی مخصوص رفو، قلاپ پشت، قلاب رو، قلاب خواب مشهد، چاقو خواب، سوزن، کیله، دفیتن مخصوص رفو، خامه، دمباریک، سوزن شیرازه دوزی، سوزن چرم دوزی، نخ مخصوص چرم دوزی، چرم مخصوص چرم دوزی، تخته، چکش، میخ، تسمه، میخ‌کش، ظرف استوانه‌ای، ظرف گود، موم، انگشتدانه، چهارچوب

نحوه اصلاح عیوب فرش از جمله پارگی فرش در قالیشویی غرب تهران :

قالی را می توان یا به وسیله جلوگیری از بروز آسیب به آن از معیوب شدن مصون داشت و یا از طریق ترمیم و رفوگری عیوب آن را برطرف ساخت.

قالی را می توان یا به وسیله جلوگیری از بروز آسیب به آن از معیوب شدن مصون داشت و یا از طریق ترمیم و رفوگری عیوب آن را برطرف ساخت، ولی با اینحال، این بدان معنی نیست که همه عیوب قالی، قابل اصلاح میباشند، بیشتر عیوب بویژه آنهایی که در اثر طراحی نادرست نقشه و یا بافت بی دقت قالی بوجود آمده باشد قابل رفع نمی باشد.

ترمیم عیوب فرش معمولاً به سه طریق زیر صورت می گیرد:
دارکشی (تخته کوب کردن فرش) :نقایصی از فرش که بر اثر دار کشی یا تخته کوب کردن ممکن است موقتاً برطرف شود، عبارتند از: – چین خوردگی – سره – سرکجی فرش – کیسی فرش در صورتی که ملایم باشد – بلند و کوتاه آمدن فرش.

رفوگری: امروزه با پیشرفت فن «رفوگری و ترمیم» بسیاری از عیوب فرشهای دست بافت توسط استادکاران ماهر و چیره دست برطرف می گردد. از جمله این عیوب می توان به پوسیدگی، پارگی، نخ نما شدن و پود نما شدن فرش اشاره نمود.

رنگ یابی: رنگ فرش ممکن است در قسمت سطحی و نوک ساق گره، بر اثر عوامل مختلف تغییر کرده باشد و بعضاً دورنگ دیده شود، هرچند که در قسمت عمیق فرش و هرچند که به گره نزدیک تر شویم، رنگ آن طبیعی تر بنظر میرسد. بنابراین چنانچه وضعیت فرش از جمله ارتفاع پرز اجازه دهد، با کوتاه کردن مختصر ساق گره و برداشتن یکی دو میلیمتر از نوک ساق در سطح فرش، دو رنگی و رنگه های ظاهر شده به مقدار قابل توجهی برطرف می شود.

اگر در فرشی بالا زدگی دیده شود، با بیشتر نمودن شدت و تعداد ضربات دفتین در محل بالا زدگی، نازک نمودن نخ پود کلفت و یا کاهش دادن ضخامت نخهای خامه می توان آن را رفع کرد و یا بالعکس با ضخیم تر نمودن نخ خامه مصرفی یا دولا کردن آن، ضخیم تر نمودن نخ پود کلفت، کاهش ضخامت نخهای خامه، فشرده تر کردن تارها و کاستن ار فاصله آنها از هم، می توان پائین زدگی فرش را برطرف نمود. اما آنچه که در کل اهمیت دارد این است که در تمام مراحل تولید قالی، کنترلهای لازم صورت گیرد تا حتی الامکان عیوب آن کاهش یابد.

 پارگی قالی 

به طور معمول تعداد محدودی از فرش های نامرغوب پس از مدتی استفاده و یا شستشو بدلیل مرغوب نبودن الیاف آن دچار پارگی میشود، البته این اتفاق صرفاً برای فرش های درجه دو و سه صدق نمیکند، بلکه برخی فرش های درجه یک هم در صورت استفاده نادرست مانند در معرض نور مستقیم افتاب قرار دادن یا شستشو با شوینده های نامرغوب و شیمیایی با آنزیم های بالا باعث میشود که قالی دچار پارگی نیز شود. همچنین استفاده از وایتکس(مایع سفید کننده) برای تمیز کردن فرش آسیب بسیار جدی به فرش وارد میکند که متاسفانه تفکر عموم بر این است که وایتکس در پاکیزه کردن قالی و فرش نقش بسزایی دارد اما در واقع این شوینده به غیر از ضرر برای تارو پود فرش سود دیگری برای آن ندارد.

اما اگر فرش شما دچار پارگی شده است نگران نباشید میتوانید به راحتی و با کمتارین هزینه اقدام به مرمت پارگی آن کنید و قالیشویی جنوب تهران سعی کرده است که برای اصلاح و مرمت چنین نواقصی در فرش خدماتی را ارائه دهند.این یکی از ویژگی هایی میباشد که باعث میشود که شما برای بار دیگر از فرش خود به نحو احسن استفاده کنید.

 پارگی: پاره شدن در اثر حمل فرش و یا وارد آمدن وسایل نوک تیز و ضربات سنگین و یا رطوبت زیاد، پوسیدگی، بیدخوردگی و ساییدگی از بین رفتن ریشه و از هم گیسختگی گلیم بافت ابتدا و انتهای فرش، اعمال فشار زیاد بر فرش و نیز استفاده از مواد سفید کننده برای شستشوی فرش و ریشه آن باعث پوسیدگی و در نهایت پارگی خواهد شد. در این نوع آسیب دیدگی که با کم شدن استحکام تارو پود فرش معمولا گره ها همراه با چله فرش از بین رفته و نیاز به ترمیم اساسی دارد. در مورد پارگیهایی که بافت و طرح فرش آسیب ندیده باشد میتوان با نزدیک کردن دو لبه فرش بهم، چله ها را از درون بهم وصل کرده و عیب وارده را برطرف نمود.

نکته: برای شناخت محل رفو میبایست تمامی سطح فرش و پشت آن بررسی شود.چنانچه در پشت فرش بی نظمی دیده شود و با فشار دادن دست فشردگی و تراکم گره ها مشاهده گردد این فرش رفودار خواهد بود.

 مرمت پارگی کنار قالی

در پارگی کنار قالی 3 طرف قسمتی که مرمت می گردد، فرش قرار دارد و طرف دیگر آن شیرازه است. در این نوع پارگی، بعد از چله کشی و گذاشتن چند چله به منظور شیرازه، القاج (پود کشی) می کنند. در این حالت، بهتر است پود کشی به صورت منفصل و در یک طرف قالی انجام گیرد که بعد از پود کشی آن را به کارگاه وصل می کنند و بعد هر سه گوشه آن را از نخ چله اضافی تمیز می کنند و گره های اضافی آن را درآورده و سر پودهای خود قالی را چیده و آنها را نیز تمیز می نمایند.

اگر قالی تخت باشد، یک رج پود را به صورت عکس دفعه قبل از تار عبور داده و سر پود را دور شیرازه پیچیده و با خامه ای که داخل سوزن قرار دارد، از کمی پایین تر از شیرازه پاره شده، داخل شیرازه نموده و از سر پاره شیرازه می آورند و آن را دور پود و 4 تار شیرازه معین مخصوص بافت شیرازه قالی می پیچانند.

اگر قالی لول باشد، بعد از رد کردن پود کلفت از لا به لای تارها، پود نازک را نیز کشیده و سپس عمل شیرازه پیچی را انجام می دهند. در قالی نیم لول نیز دو پود یک اندازه و به صورت برعکس یکدیگر از میان تارها عبور داده و شیرازه پیچی را انجام می دهند.

عمل مرمت پارگی و از بین رفتن قسمتی از فرش به صورت عرضی: قالی را از پشت بر روی میز پهن نموده، ابتدا دو قسمت فرش را به صورت جداگانه هستند، یک قسمت را که با میخ و اگر فرش ریز بافت باشد، با سوزن از عرض بر روی چارچوب بزرگ (کارگاه) نصب می کنند. قسمت پایینی فرش را نیز به همان صورت مذکور در بالا با میخ به کارگاه می کوبند. البته باید این دو تکه جدا شده از فرش به اندازه آسیب دیدگی (رجهای از بین رفته) از هم فاصله داشته باشند. سپس این دو تکه را با سوزن و نخ چله با نخ دو گره، به صورت زیگزاگ به هم می دوزند و پس از آن متناسب با نوع قالی، تارکشی و پود کشی را انجام داده و عمل گره زدن را انجام می دهند.

 ترمیم پارگی وسیع و کوچک

فرشی که به سبب آسیب یا آبدیدگی و یا سوختگی قسمتی از آن پاره شده باشد، نیاز به تعمیر اساسی دارد؛ برای این کار، نخست باید فرش را آماده کرد.

شیوه آماده سازی فرش: فرش را از پشت بر روی زمین پهن کرده و از آنجا که قسمت سوراخ شده فرم خاصی ندارد، آن را بر مبنای نوع سوراخ با قیچی بریده به صورت مربع یا مستطیل در می آورند. پس از آن به تارکشی و پود کشی می پردازند .

طریقه عمل : قالی را از پشت بر روی زمین پهن نموده با چاقو یا تیغ موکت بری و یا قیچی اطراف قسمت مرمتی را می برند.

در قالیشویی شمال تهران بعد از عمل رفو پارگی فرش گاهی اوقات مرحله ای به نام سوزنکاری انجام میگیرد.

معمولاً فرش بر اثر آبدیدگی و تا زدن به مدت چند روز و با قرار گرفتن در محل مرطوب پوسیده می شود. در این حالت چنانچه قالی را از عرض و یا طول تا نمایند و کمی فشار بدهند، تارها و پودها پاره شده و صدای شکستگی از آنها شنیده می شود. باید دانست که سوزنکاری بعد از عمل ترمیم پارگیها و سوراخهای بزرگ و کوچک ، در اطراف سوراخ انجام می گیرد.

وسایل مورد نیاز سوزن کاری:

 • سوزن

 • نخ چله آماده و تابیده متناسب با قالی

 • دمباریک

 • درفش

 • موم (برای کشیدن بر روی نخ چله یا به اصطلاح نخ سون کاری)

 • سوزن کاری در عرض قالی

اگر تارهای آن پاره شده باشد، به این نوع پارگی، پارگی عرضی قالی گفته می شود که در این حالت سوزنکاری  باید در عرض قالی انجام گیرد. ممکن است پارگی به صورت یک برش در عرض باشد و یا ممکن است به صورت پوسیده شدن سطحی از  قالی در تارها باشد.

سوزن کاری در پارگی به صورت یک برش در عرض؛ قالی را از پشت بر روی زمین پهن می کنند و زیر قسمت سوزن کاری را بطری قرار می دهند و سوزن حامل نخ را چند رج پایین تر از اولین تار پاره شده وارد قالی نموده و در امتداد تار حرکت می دهند و از چند رج بالاتر از قسمت بریده شده خارج می کنند و دوباره سوزن را از محل خارج شده داخل قالی کرده و به صورت مورب داخل رج بعدی می کنند. باید توجه داشت که روش رج به رج محکم تر و بهتر است و حتی در قالیهایی که پارگیهای وسیع و کوچک آنها مرمت شده است، بهتر است عرض آنها را با سوزن کاری عرضی، سوزن کشی کرد تا تارها محکم تر باشند.