دارکشی فرش عملی است برای رفع کجی
های کوچک و سایر موارد مشابه که به صورت فرورفتگی و یا برآمدگی یا سرک در کناره
های فرش دیده می شود صورت می گیرد. عمل دارکشی در مورد رفع کجی های کوچک موثر است
و در مورد کجی های بزرگ موثر نیست و معمولاً فرش دارکشی شده پس از چندسال به حالت
اولیه باز می گردد.
روش کار دارکشی در قالیشویی شرق تهران
چنین است که ابتدا فرش را بر روی یک سطح چوبی پهن می نمایند. سپس کمی آن را با آب
مرطوب می نمایند که حالت ارتجاعی و کشش پذیری آن بیشتر شود. سپس ابعاد واقعی و
صحیح فرش را مشخص نموده، لبه هایی که دارای فرورفتگی باشند را توسط چنگک های
مخصوص، آنقدر می کشند تا به کلی از بین رفته و محو شود. بلافاصله برای جلوگیری از
برگشت فرش به حالت اولیه، آن را به سطح چوبی زیر آن میخ می نمایند. پس از آن که هر
چهار طرف فرش به مقدار لازم کشیده شد و کجی های آن پنهان گشت، آن را به مدت دو الی
سه روز به همان حالت رها می کنند تا مقدار کشیدگی فرش ثابت گردد. سپس میخ ها را در
آورده که در اثر دارکشی جای کشش دستگاه بر نقاط به صورت کمی سوراخ
مشخص شود و در صورت امکان جای میخ ها را با
قلاب بافت پنهان نموده و محو می کنند.
در هنگام دارکشی فرشها نکاتی در قالیشویی غرب تهران رعایت می شود که به موارد ذیل می توان اشاره کرد:
1. فشار بیش از اندازه برای صاف کردن فرش باعث پاره شدن تار و پود فرش و حتی گره های آن می گردد.
2. میخ های مورد استفاده باید ریز و ظریف باشند .
3. ایجاد کشش بر روی فرش باید مرحله ای باشد یعنی در ابتدا مقدار کمی کشش با زمان معینی وارد و سپس در مرحله بعدی کشش شروع شود. در غیر اینصورت هیچ فرشی تحمل کشش یکجا و آنی را ندارد. در بعضی مواقع به ویژه در مورد فرش های کوچک و ظریف از بخار آب و اطو برای کشش بیشتر استفاده می نمایند که بسیار موثر است.
دارکشی در قالیشویی جنوب تهران نیز به سه روش انجام می شود که:
1- دار کشی لولائی ( یک روش دارکشی سنتی- کارگاهی است.) که در این روش فرش روی الوارهایی که کنار هم چیده میشود، میخکوب شده، با کشیده شدن اشکالات آن برطرف می شود هر دستگاه دارکشی متشکل از دو سری الوار است که یکی از آنها ثابت و دیگری با کمک چندین لولای فلزی میتواند حول صفحه ثابت چرخش کند .
در کارگاههای سنتی عموما دو روش لولائی و تخته ثابت کنار یکدیگر قرار دارند . در مورد کجیهای کم وکوچک از روش تخته ثابت (ماشین کش) و برای کجیهای زیاد از شیوه لولائی استفاده مینمایند.
2- دار کشی پرسی
در این شیوه همانند دیگرروشها، هدف مستقیم و موازی کردن فرش میباشد و همچون دیگر
روشها دو پارامتر اصلی یعنی نگهداشتن و کشیدن فرش محور اصلی کار قرار گرفته است .
در این روش از میخ و تخته جهت ثابت نمودن قالی استفاده نمی شود و دستگاه کاملاً فلزی
است و روی پایه هائی قرار گرفته که قابل تنظیم میباشند (در این روش، عمل دارکشی
برخلاف دیگر روشها ایستاده انجام می گیرد،بنابراین پایه های دستگاه به نحوی طراحی
شده اند که دارکش بتواند متناسب با قد خود ارتفاع دستگاه را تنظیم تا صدمات ناشی
از خم شدن و خستگی کار را کمتر نماید).
مزیت این روش، تدریحی بودن عمل کشش در فرش می باشد، بنابراین احتمال صدمه دیدن فرش وجود ندارد. در این شیوه عمل کشیدن توسط دنده و مارپیچ انجام میشود و با چرخش یک دور مارپیچ توسط بازوی آن فرش به اندازه یک گام کشیده میشود. از طرفی چرخش مارپیچ توسط اپراتور و پس از کنترل با دست و چشم (با لمس کردن پشت فرش و مشاهده نواحی که شل ویا شفت شده است) انجام میگیرد . در این شرایط کشش ناگهانی به فرش وارد نمی شود که موجب آسیب دیدگی آن بشود . از طرفی در حین مراحل کشش مواد تثبیت کنندهای مثل نرم کنها و حتی در برخی از دارکشیها رزینهائی به پشت فرش زده میشود و سپس با کمک حرارت از زیر دستگاه (که بر روی فرش اثر میگذارد) و در برخی از موارد با دمیدن هوای گرم از روی دستگاه (که به پشت فرش دمیده میشود) آن را خشک کرده، این کشیدن و افزودن تثبیت کننده ها در چندین مرحله موجب میشود برگشتپذیری کجی در فرش حتی پس از شستشوی آن به حداقل برسد. میزان برگشت پذیری کجی در فرش پس از شستشو حدود بیست درصد میباشد.
در این روش برای نگهداشتن کناره فرش به جای میخ از فک استفاده میشود بنابراین صدمات واشکالاتی که در روشهای میخی مانند ایجاد شکاف در پشت فرش، پارهشدن قسمتهایی از تار یا پود و یا هر دو علی الخصوص در فرشهای ظریف و متراکم و نیز رنگ گرفتگی فرش به سبب زنگزدگی میخها دیده نمی شود.
3- دارکشی قلابکش
در این روش نیز همچون دیگر روشها ابتدا طول و عرض فرش در
چند نقطه اندازهگیری میشود تا مقدار کجی و ناحیه آن مشخص شود. سپس اگر فرش دارای
سرچله باشد سرچله ها را دسته دسته کرده و از این به بعد به دو روش عمل میشود اول
اینکه دسته ها را یکی در میان برگردانده و روی خواب فرش قرار داده و سپس میلگرد
فلزی به نام سیخو را بین آنها قرار داده و دسته های زوج و فرد متوالی را روی سیخو
گره می زنند، در روش دوم ابتدا دسته های زوج و فرد را گره زده ،سپس سیخو را از بین
آنها عبور می دهند. برای اینکه ارتفاع گره ها یکسان بشود دارکش انگشت خود را بین
دسته ها قرار داده و حلقه ای ایجاد می نماید به اندازه ای که سیخو به راحتی از
میان آنها عبور کند . اگر فرش دارای سرچله بلند نباشد و یا اینکه کجی عرضی داشته
باشیم با کمک سوزن و نخ پنبهای مقاوم کوکهایی میزنند و با ایجاد حلقه نم هایی محلی
برای قرار دادن سیخو ایجاد می ایند. این کوکها در یک راستا زده نمی شوند چون تنش زیادی
به یک چله و یا یک پود وارد می شود و احتمال پارگی آن بالا می رود. بنابراین کوکها
روی دو خط فرضی که به موازات یکدیگرند به صورت یک در میان زده می شوند. تراکم
کوکها با مقدار کجی نسبت مستقیم دارد یعنی جاهایی که کجی زیاد است تراکم آنها زیاد
و با فاصلة کمتری نسبت به یکدیگر قرار می گیرند و بالعکس.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که نمی توانید به هر قالیشویی یا کارگاه فرش برای دارکشی فرش اعتماد کنید.چرا که دارکشی فرش کار بسیار ظریفی است و با کوچکترین اشتباهی فرش دستباف ارزشمند شما به کلی نابود خواهد شد.از قالیشویی بخواهید که تضمینی برای سلامت فرش دستبافتان به شما بدهد. اگر از این کار امتناع کردند فرش خود را به آن ها نسپارید. چرا که از کار خود مطمئن نیستند.دارکشی فرش امری بسیار تخصصی است.
ممکن است که فرش دستباف بعد از شستشوی فرش کمی کج شود و نیاز به دارکشی پیدا کند.هر چه قدر فرش دستباف شما بزرگتر باشد عمل دارکشی سخت تر و نیرویی که دستگاه به فرش وارد می کند بیشتر است.همچنین افراد متخصص باید به درستی کشش هر نقطه از فرش را طوری تعیین کنند که هم فرش به خوبی صاف شود و هم اینکه فرش دچار آسیب دیدگی و پارگی نشود.
همه این ظریف کاری ها را در قالیشویی شمال تهران به خوبی رعایت می کنیم تا بهترین خدمات را با کمترین هزینه به شما عزیزان ارئه دهیم.
قالیشویی شرق تهران ، در مورد آسیب هایی که ممکن است به فرش دستباف وارد شود توجه به یک آسیب را که در اثر حشرات آسیب رسان بوجود می آید را لازمه دقت در نگهداری از فرش دستباف می داند و آنچه که باید در نحوه نگهداری فرش دستباف مورد دقت قرار داد مراقبت از اینگونه فرش ها در برابر حشرات آسیب رسان است که در کل حشرات را از خطرناکترین و آسیب رسان ترین عوامل زنده برای فرش دستبافت می داند. رشد حشرات نیز تا حدود زیادی به رطوبت هوا و دمای آن بستگی دارد. به طور کلی رشد و نمو حشرات در آب و هوای گرم و مرطوب بیشتراز سایر شرایط آب و هوایی است . با بررسی انواع آسیب های وارده و در مطالعة انواع قالیهای قدیمی و جدید که مورد تهاجم انواع حشرات قرار گرفته اند می توان گفت حشراتی که به فرش دستبافت نفوذ می نمایند، عمدتاً به تخریب الیاف پشم می پردازند.در یک دسته بندی حشرات اسیب رسان به سه دسته تقسیم می شوند که درگروهی که آسیب شدیدی به فرش وارد می کند می توان در این گروه از حشراتی که به نام حشرات کراتین خوار نام گذاری نموده شده اند اشاره کرد.
درمقابل این گروه از حشرات کراتین
خوار دو گروه دیگر وجود دارند که به نسبت آسیب کمتری به فرش می رسانند 1- حشرات
سلولز خوار 2- حشرات همه خوار
به این ترتیب میتوان متوجه شد که چرا در اغلب قالیهای قدیمی، پرز بسیارسریعتر از تار و پود آن از بین می رود. توجه داشته باشید که هوای مرطوب ، فضای تاریکی ، دمای مناسب و کمی الیاف پشم، محیطی کاملاً مناسب برای چرخۀ زندگی موجودات ذره بینی به ویژه انواع قارچها و کپک ها است، که در میان حشرات مضرر و آسیب رسان به فرش، می توان بید را خطرناکترین آنها بر شمرد ،حشره ای که دارای دگر زیستی کامل است و آفت قالی می باشد .
عمده ترین مراحل رشد در دگردیسی کامل به شکل ذیل می باشد: ]حشره] کامل <--شفیره <--لارو<--تخم
مرحلة اصلی آسیب رسانی این حشرات به الیاف پروتئینی مرحلة لارو آنهامی باشد. به عقیده کارشناسان بید در مرحلة لارو از کراتین موجود در الیاف پروتئینی پشم تغذبه می کند، و باعث از بین رفتن بخش اصلی تشکیل دهنده لیف های پروتئینی در پشم می شوند. گفته می شود که لارو بید در طی چهار نسل قادر به نابودکردن معادل 42 کیلوگرم پشم است . اما هنگامی که لارو به پروانة کامل تبدیل شد وبه اصطلاح بال در آورد، دیگر نمی تواند خسارت خاصی به منسوجات به ویژه فرش وارد سازد. زیرا دیگر قادر به تغذیه از طریق کراتین های الیاف نیست.
در کل بیدها و نوزادشان از پروتئین موجود در پشم تغذیه می کنند و معمولاً پشم را مورد حمله قرار داده و چله پنبه ای را باقی می گذارند، و اگر از محصولات پشمی مان به خوبی مراقبت نکنیم دچار حمله بیدها می شوند و کالای ما از بین می رود، بیشترین آسیب از بیدها را به دلیل عدم نگهداری صحیح و سهل انگاری در مورد فرش متحمل می شویم.
باتغییراتی ساده فیزیکی در محیط زندگی بید می توان به راحتی این آفت را دفع کرد و با کمی اهمیت در محیطی که هم خودمان و هم قالیهایمان هستند می توان هم قالی سالم داشت هم تنی سلامت و از بروز این دسته مشکلات جلو گیری کرد.
سوسک سیاه قالی از دیگر حشرات آسیب رسان به قالی دستبافت است . سوسک سیاه قالی پس از نفوذ به داخل پرز قالی شروع به جویدن انتهای پرز نموده و کانالهایی رادرمیان پرز آن به وجود می آورد. سوسک سیاه قالی فقط الیاف پشم را از بین برده وآسیبی به تار و پود نخی نمی رساند. برای ازبین بردن این حشره و جلوگیری ازتخم گذاری آن باید از حشره کشهای ویژه استفاده نمود. موریانه ها نیز که در داخل خاک زندگی می کنند می توانند با حفر تونل به سطح اتاق و محلهایی که فرش پهن شده است نفوذ کرده و الیاف را از بین ببرند. استفاده از موانع فیزیکی مانند مصالح ساختمانی مقاوم (لایه های بتن ، موازییک های پهن و بزرگ و... و همچنین استفاده ازمواد ضد موریانه و حتی نظافت کف اتاقها در هر چند مدت ، می تواند از آسیب موریانه های خاکی به فرش جلوگیری کند
در اینجا قالیشویی غرب تهران راههایی را برای پیشگیری و مبارزه با بیدزدگی بیان می کند :
1.برای انبار کردن فرش پس از غبارگیری باید فرشها ضدعفونی شوند. سپس با بلورهای
بیدکش پارادی کلروبنزن (نفتالین) پیچیده شوند. گلوله‌های نفتالین برای بازدهی
بیشتر باید خرد شوند.
2.هر قالی به جای پلاستیک باید در کاغذ پیچیده شود تا نگه داری آن به صورت بسته
بهتر و راحتر باشد.
سپس در مکان امنی دور از رطوبت، مواد مضر و از محل زندگی در منزل، به دلیل بو و
بخار نفتالین موجود در آن نگه داشته شود.
3.خوشه های سدر که به منظور محافظت از فرش و قالی به کار می روند محافظت کامل از
حشرات را میسر نمی‌کنند. موارد دیگر که پیشگیری را تقویت میکنند کاغذ روزنامه،
کلر، بنزن، کافور و فلفل می باشند (به جای نفتالین و سدر می شود از مواد یاد شده
استفاده کرد).
4.قراردادن و باقی ماندن پرها در قالی به عنوان طعمه به منظور منحرف کردن بیدها
کار عاقلانه‌ای نیست و مشکلات بیشتر را سبب میشود.
5.توسل به محصولات جدید ضد بید کردن پشم که با گستردن آنها روی پشم، آن را غیر
قابل خوردن میکند و مانع عمل بید زدگی می شود نیز بی فایده نیست.
6.خرابی فقط به رطوبت، حشرات و انبارداری قالی محدود نمی شود.
قالی های نگه داشته شده در منازل که در آنها تراکم رفت و آمد کم است یا قسمتی از
فرش که زیر مبلمان قرار گرفته در معرض حمله بید و سوسک قرار دارند.
بهترین راه برای جلوگیری و از بین بردن بیدها زدودن گرد و غبار از میان پرزهای فرش
است. بنابراین حداقل هفته ای یک بار تمام فرش ها و همه جای آنها را با درجه مکش
مناسب جاروبرقی کاملا جارو بزنید.
7.قالیها و بافتهایی که روی دیوار آویزان می شوند مخصوصاً مستعد حمله بیدها
هستند. در اتاقهای پر تراکم نیز حشرات باید نابود شوند.
8.اگر خرابی یا شواهدی از خرابی روی فرش ظاهر شد، قالیها را با محلولهای ضد بید
شستشو دهید.
9.منجمد کردن قالی ها در یک یخچال صندوقی به دلیل پایین بودن درجه حرارت تضمین
خوبی برای کشته شدن حشرات ندارد.
10.حشره کشها (پیف پاف) برای کشتن حشرات موثر هستند. مخصوصاً اگر به مدت طولانی با
استفاده از جارو برقی و مواد ضد بید اضافی استفاده شوند. قیمت این مواد زیاد نبوده
و به آسانی در دسترس میباشند.
11.هنگام استفاده از بخار مواد ضد بید برای فرشهای نفیس باید احتیاط لازم به عمل
آید و دقت شود که قالی ها صاف و پهن شوند و با بخار مواد ضد بید اسپری شوند تا
تمام حشرات به کلی نابود گردند.
12.فرش ها از گرد و غبار نیز آسیب خواهند دید. اگر ذرات گرد و غبار از میان فرش
خارج نشوند هنگام شستشو با آب ترکیب شده و تشکیل لایه‌ای شبیه گل در انتهای پرز
فرش می دهند که پس از مدتی پوسیدگی زودرس فرش را سبب می شوند. بنابراین قبل از عمل
شستشوی فرش، کاملا خاک فرش را تکانده وغبار آن را خارج کنید.
بهترین راه از نظر قالیشویی جنوب
تهران برای از بین بردن بید، نظافت و تمیز کردن قالیها استفاده از انواع
جاروهای دستی و برقی و همچنین برس های مخصوص باعث بیرون آمدن تخم های بید از لا به
لای پرزهای قالی می گردد. لازم است قالیها را هر از گاهی (مثلا سه ماه یکبار) جا
به جا نمود و تمام سطوح پشت و روی آن را در معرض جریان هوا به ویژه نور آفتاب قرار
داد. نور آفتاب از عوامل اصلی در مبارزه با بید است . از آنجائیکه بید عموما
درانتهای پرز قالی تخم گذاری می کند بهتر است سالی یک الی دو بار آنها را به پشت
خوابانده و ساعاتی در مقابل نور آفتاب قرار داد و در همین زمان به جارو کردن آن
نیزپرداخت .معمولا قالیهایی که آویخته می شوند و مورد استفاده دائم هستند کمترمورد
تهاجم بید قرار می گیرند اما قالیهایی که بدلایل خاصی لوله شده و یا تامی گردند تا
برای مدتی نگه داری شوند (مانند قالیهای موزه ای ) بهتر است با مواداستاندارد شدة
ضد بید همراه گردند.
در مورد بید زدگی در قالی ممکن است بید خوردگی از روی قالی، زیر قالی و پشت یا از هر دو طرف آن باشد، به طوری که، تارها از رو یا زیر مشخص و گره و پرز قالی از بین رفته باشد. اگر قالی با ارزش و نفیس باشد، بالاخص قالیهای موزه ای، نباید تمام پرزهای باقیمانده از بید خوردگی را از قالی در آورد؛ بلکه همچنان بر حسب اینکه بید خوردگی از روی قالی است یا پشت آنها را مرتب کرد؛ ولی در قالیهای معمولی چه بید خوردگی از رو یا از زیر باشد، ابتدا خامه را با قلاب از قالی در آورده، محوطه بید خورده را از پرز قالی تمیز و کار مرمت را انجام می دهند.
روش مقابله و از بین بردن بید زدگی از نظر قالیشویی شمال تهران :
با بید ،سوسک و حشرات آسیب رسان به قالی باشیوه های زیر می توان مقابله کرد .
بیدسالی دوبار تولید مثل می کند
1_ اواخر بها ر و اویل تابستان
2_اواخر پائیز و اوایل زمستان
در این مواقع از سال هواخیلی زود تغییر می کند و رطوبت زیاد می شود و بید ها در رطوبت رشد و نمو شان شروع می شود به همین خاطر در شمال ایران بید زیاد دیده می شود
اگر فرش بافته شده مورد تهاجم بید و حشرات آسیب رسان قرار گرفت ، فرش باید شسته شود ، با شستن فقط لارو ها و تارهای تنیده شده از بین می رود .اما مشکل اصلی تخم بید و حشرات موذی هست که به شکل شم های ریز سیاه و سفید در لابلای پرزها در جف فرش باقی می ماند .
برای از بین بردن تخم ها در زمانهای قدیم از تنباکو و توتون استفاده می کردند به این طریق که در زیر فرشها معمولا توتون و تنباکو می گذاشتند.
که در این روش اگر فرش کرم رنگ و یا رنگ روشن داشته باشد زردی توتون روی فرش اثر خواهد گذاشت در بعضی از منابع به مواددشیمیایی مثل ایولین و یا متین اف اف یا د.د.ت که این مواد بین سی یا چهل سال پیش به علت آسیب های زیست محیطی تولیدات شان در آلمان متوقف شده است. در هر صورت برای مقابله با بید ابتدا فرش گرد گیری و دوم خوب شسته شود البته در بعضی از تحقیقات میدانی گفته شده که برای از بین بردن بید در ایران از هیدرو استفاده می شود که این عمل موثر نیست بلکه به فرش اسیب هم می رساند
اگر بید در مرحله ی اول باشد زیرانفتالین گازی تولید می کند که فقط کرم ها را خفه می کند . برای اینکه اثر نفتالین موثر تر باشد باید نفتالین را خورد کرد و روی فرش پارچه سفیدی گذاشت و نفتالین را روی پارچه پاشید و سپس عرش را لوله کرد و حدود یک ما فرش رابسته نگه داشت .بعد که نفتالین تماما؛ بخار شد فرش را در معرض هوای آزاد قرار می دهیم .
فرش هر شیش ماه یکبار باید از پشت و رو در معرض هوا قرار گیرد. اما اگر فرش سنگین بود باید رطوبت خانه را کنترک و در ها و پنجره های خانه را باز گذاشت تا هوا در منزل جریان داشته باشد
البته بید در افتاب گرم و هوای سرد هم از بین میرود در روز های افتابی حدود ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد پشت فرش را در جریان افتاب شدید قرار میدیم حدود نصف روز . این گرما تخم های بید را از بین میبرد . و یا فرش را در جریان هوای سرد حدود ۲۰ تا ۳۰ درجه زیر صفر قرار میدهیم حدود ۱۰ روز تا ۳۰ روز تا هوای سرد تخم ها را ازبین ببرد . البته روش سرد راه دیگری دارد که میتوان بعد اتمام شستن فرش میتوان فرش خیس را در جریان هوای سرد قرار داد که این کار روش دیگری هست .البته اگر ان کار ها برای شما سخت باشد یک ماده دیگری هست که مثل نفتالین هست و مثل نفتالین نتیچه دارد ولی بدون بو هست و کمی بهتر از نفتالین هست و نامش Enoz میباشد.
اما الیافی که مورد هجوم بید قرار گرفته باشند اگر قسمتی از الیاف باشد قسمت بید زده حذف و باقی مانده الیاف بعد از شستشو و بید زدایی مورد استفاده قرار می گیرد.
فرش جزء جدا نشدنی دکوراسیون داخلی منازل ایرانی از دیر باز تا کنون نقش بسیار مهمی در زینت بخشی و گرما بخشی به خانه های ما داشته است. فرش این موجود زیبا و دوست داشتنی و متواضع همیشه زیر پای ماست و شاید کمتر به آن توجه کرده باشیم.اما باید حواسمان به فرش منزل مان باشد و در صورت کثیف شدن، آن را برای شستشو به قالیشویی شرق تهران بدهیم و در صورت آسیب دیدن آن را ترمیم کنیم. ریشه های فرش هم به دلیل رفت و آمد ها و فشار وسایلی همچون کمد و مبلمان ممکن است دچار آسیب دیدگی شود که در این زمان احتیاج است که ترمیم ریشه فرش را آغاز کنیم و ریشه های فرش را به حال خود واگذار نکنیم که این کار باعث افزایش آسیب و وسعت گرفتن آن در سطح فرش می شود. در صورتی که تمام ریشه های فرش از بین رفته باشد، باقیمانده ریشه را از ابتدای بافت با قیچی بریده و ریشه دوزی انجام می شود و چنانچه قسمتی از ریشه ها از بین رفته باشند، همان قسمتها را قیچی کرده و مرمت را انجام می دهند.
ترمیم ریشه فرش چیست
فرش جزء جدا نشدنی دکوراسیون داخلی منازل ایرانی از دیر باز تا کنون نقش بسیار مهمی در زینت بخشی و گرما بخشی به خانه های ما داشته است. فرش این موجود زیبا و دوست داشتنی و متواضع همیشه زیر پای ماست و شاید کمتر به آن توجه کرده باشیم.اما باید حواسمان به فرش منزل مان باشد و در صورت کثیف شدن، آن را برای شستشو به قالیشویی غرب تهران بدهیم و در صورت آسیب دیدن آن را ترمیم کنیم. ریشه های فرش هم به دلیل رفت و آمد ها و فشار وسایلی همچون کمد و مبلمان ممکن است دچار آسیب دیدگی شود که در این زمان احتیاج است که ترمیم ریشه فرش را آغاز کنیم و ریشه های فرش را به حال خود واگذار نکنیم که این کار باعث افزایش آسیب و وسعت گرفتن آن در سطح فرش می شود.
ترمیم ریشه فرش ماشینی
همان طور که گفتیم فرش که بسیار در معرض رفت و آمد قرار می گیرد و امکان آسیب دیدگی آن بسیار زیاد است.در صورت آسیب دیدگی فرش و به ویژه ریشه های فرش باید سریعا اقدام به رفع آسیب کنیم و گرنه آسیب بیشتر و بیشتر می شود و به جایی می رسد که هم هزینه های ترمیم افزایش می یابد و هم آسیب دیگر غیر قابل ترمیم می شود.
ترمیم ریشه فرش ماشینی به این صورت است که اگر آسیب دیدگی ریشه های فرش زیاد باشد ابتدا ریشه های آسیب دیده فرش بریده می شود و ریشه های جدید برای فرش بافته می شود که ترمیم فرش را به دو صورت دستباف و ماشینی انجام می دهد.
ترمیم ریشه فرش دستباف
معمولا در منزل هایمان به فرش های دستباف که ارزش مادی و معنوی بالاتری دارند توجه بیشتری می کنیم و حواسمان بیشتر جمع آنان است.برخی از فرش های دستباف را هم که کلا در قاب و به عنوان تابلو فرش استفاده می کنیم اما همین ها هم ممکن است دچار آسیب دیدگی شوند.و خود فرش و یا ریشه های آن به مرور زمان و یا بر اثر عواملی همچون موریانه و رطوبت دچار آسیب دیدگی شوند.
که در این صورت باید به سرعت اقدام به رفع آسیب دیدگی نمود تا آسیب بیشتر نشود و سریعا جلوی آن گرفته شود.
توجه داشته باشید که ترمیم ریشه فرش دستباف بسیار مهم است زیرا کم کم آسیب به خود فرش دستباف می رسد و موجب از بین رفتن فرش می شود.که در آن صورت ترمیم بسیار سخت و یا شاید غیر ممکن باشد.
ریشه دوزی در قالیشویی جنوب تهران به ۳ طریق انجام می شود:
۱٫ریشه دوزی به روش بطلمه : این روش بیشتر در سر قالیهایی صورت می گیرند که ریز بافت با رج شمار بالا باشند، یا به سبب سفت بودن قالی سوزن در داخل فرش نرود. برای جلوگیری از ترکیدگی در ریشه ها و از هم پاشیدن گره ها در هنگام حرکت سوزن و نخ چله مناسب با قالی، از این روش استفاده می شوند.
در ریشه دوزی به صورت بطلمه در قالی تخت از وسایل زیر استفاده می شود:
تخته شیب دار (مثل تخته رسم البته با چوب محکمتر)
سوزن متناسب با قالی
نخ کمکی با بطلمه متناسب با رجشمار قالی
چله مناسب چله خود قالی
دمباریک
درفش
میخ
چکش
۲٫ریشه دوزی به روش مغزی:
قالی را مانند آماده کردن قالی در ریشه دوزی به روش بطلمه آماده می کنند. وسایل مورد نیاز عبارتند از:
تخته شیب دار
سوزن متناسب با قالی
نخ مخصوص بقدر کافی از نخ قالی نازک تر
دمباریک
درفش
میخ
چکش
۳٫ریشه دوزی به روش متصل:
در این نوع ریشه های قالی را از ته بریده و چله با رجشمار مناسب انتخاب نموده و با سوزن مطابق شکل به قالی متصل می کنند.طریقه اتصال قالی بر روی کارگاه یا چهار چوب: برای این کار قالی را از پشت بر روی کارگاه با میخ نصب و ریشه ها را بر روی میخهایی که در بالای کارگاه نصب می کنند، قرار داده و محکم می سازند. به طوری که ریشه ها شل نباشند. سپس، چوبی را به عنوان چوب هاف بین چله زیر و رو قرار داده و بر مبنای اینکه گلیم بافی به صورت کرباسبافی یا فارسی باشد یا گلیم باف به صورت ترکی و یا یک پود کلفت و نازک باشد، آن را بافته و از کارگاه درآورده و سر آن را زنجیره می زنند. البته، می توان همان گونه که ریشه ها به کارگاه متصل است زنجیره بافی کرد و بعد سر آن را دو گره زد.
شاید برای شما هم پیش اومده باشه که با مشکل از بین رفتن و پارگی ریشه های فرش در خانه مواجه شوید، ریشه های فرش یکی از مهمترین قسمت های فرش است که باید حتما از آن محافظت کنید، چراکه در صورت پوسیدگی آنها امکان آسیب رسیدن به بدنه اصلی فرش هم وجود دارد.
معمولا ریشه های بالا و پایین فرش دستباف دارای کرباس یا گلیم بافی و یا پود زیر و رو هستند که از حرکت گره ها انتهای بافت به سمت بیرون و آسیب به آنها جلوگیری میکند و یا یکی از انواع دوگره های معمول در بازار نقش زیبایی و حفاظت از بافت سر ریشه های فرش شما رو ایفا میکنه.
ریشه ها ی فرش نسبت به بقیه نقاط فرش بیشتر در معرض آسیب هستند به دلیل اینکه با پود و گره در هم تنیده نشده و در مجاورت با خاک و آب و رطوبت و تماس فیزیکی مستقیم قرار دارند.
همیشه هنگام جارو کردن فرش به تمیزی و مراقبت ریشه های فرش هم توجه کنید.
وقتی قالی دستبافتان را به قالیشویی میفرستید به تکنیسین قالیشویی تاکید کنید که از مواد اسیدی قوی برای سفیدی ریشه های فرش شما استفاده نکند زیرا این کار باعث پوسیدگی و پایین آمدن عمر آنها میشود.
کوچکترین آسیب و پارگی چله هارو به شکل منطقی درمان کنید زیرا این کار از آسیب و پیشروی آن به بافت اصلی جلوگیری می کند.
چسب زدن به ریشه ها شاید روش خوبی به نظر برسد اما زیان های آن بیشتر از مزایای آن است.چرا که مواد شیمیایی چسب های نواری و چسبندگی آنها باعث پوسیدگی و کثیفی چله های فرش می شود.
هنگام راه رفتن روی آن چسب جمع می شود.
هنگامی که می خواهید چسب را بکنید ریشه های فرش هم کم کم کنده می شوند.
بعد از کندن چسب هم چنان جای چسب روی ریشه ها می ماند و تمیز کردن آن بسیار سخت است و نیاز به مواد شیمیایی دارد که ممکن است برای ریشه های فرش ضرر داشته باشد.
راهکارهایی که قالیشویی شمال تهران برای محافظت از ریشه های فرش استفاده می کند:
لفافه دوزی ریشه های فرش
روش لفافه دوزی روشی مناسب است برای حفظ ریشه ها و هچنین زیبایی آن.
نوع پارچه برای این کار معمولا متقال و یا برزنت است و گاها در برخی مناطق از
جاجیم های ماشین باف هم استفاده میشه.
در این روش محافظتی ریشه های فرش را تا میکنند و دور داخل این پارچه قرار میدن و
بعد دو طرف پارچه رو به ابتدای بافت کوک میزنند.
این پارچه های نخی مشبک هستند و به راحتی هوا را در خود جریان میدهند.این روش باعث تمیز ماندن ریشه ها و همچنین جوگیری از بعضی از آسیب های شیمیایی و فیزیکی می شود.
کاور توری
کاور توری نوع دیگری از محافظ سر ریشه های فرش
این نوع کاور توری هم یک نوع کاور مناسب و اصطلاحا شیشه ای نامیده می شود که ضمن اینکه چله های فرش تا حدودی در معرض نمایش قرار میگیره ، از ریشه ها تا حد قابل توجهی حفاظت میکنه و از یکی از مزیت های اون نسبت به دیگر کاور ها عبور جریان هوا می باشد.
طریفه نصب این کاور با نوار باریک چسبی در لبه های فرش هست که خیلی قوی نیست و تقریبا آسیبی به فرش وارد نخواهد کرد.
البته کاور های مختلفی دیگری هم در بازار موجود هست مثل کاورهای پلاستیکی که باعث یکسری آسیب ها و پوسیدگی های در طول زمان برای ریشه ها می شود.